การติดตามและประเมินภาวะเครียดจากคลื่นเสียงภายในรังของผึ้งโพรง (Apis cerana) และผลของการใช้น้ำมันหอมระเหยจากดอกไม้ในท้องถิ่นเพื่อป้องกันการทิ้งรัง
- ชื่อนักเรียนผู้จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
ธนกร สาคุณ, วิทวัส เทสมุทร, พิธิวัฒน์ ฉิมพลี
- อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงานวิทยาศาสตร์
เกียรติศักดิ์ อินราษฎร, สุธิพงษ์ ใจแก้ว
- โรงเรียนที่กำกับดูแลโครงงานวิทยาศาสตร์
- ปีที่จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
บทคัดย่อโครงงานวิทยาศาสตร์
ผึ้งโพรง (Apis cerana) เป็นผึ้งพื้นเมืองในท้องถิ่น (native species) เลี้ยงกันอย่างแพร่หลายทางภาคเหนือของประเทศไทย มีประโยชน์ต่อการเพิ่มผลผลิตพืชในทางการเกษตรและพืชในธรรมชาติ และมีบทบาทสำคัญในการรักษาความสมดุลของระบบนิเวศ ผึ้งโพรงยังมีพฤติกรรมค่อนข้างอ่อนไหว และมักจะทิ้งรังหากถูกรบรบกวนหรือสภาวแวดล้อมไม่เหมาะสมต่อการดำรงชีวิต ส่งผลต่อสภาวะเครียดและความก้าวร้าวของผึ้ง และหากได้รับความเครียดที่สะสมอาจนำไปสู่สภาวะทิ้งรังตามสัญชาติญาณของผึ้งโพรง การศึกษาในครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาคลื่นเสียงผึ้งโพรงในแหล่งที่อยู่อาศัยแต่ละพื้นที่ ที่ส่งผลต่อความเครียด ศึกษาและเปรียบเทียบชนิด ของน้ำมันหอมระเหยและคุณภาพของการลดความเครียดผึ้งโพรง และเพื่อพัฒนาระบบติดตามประเมินอาการและควบคุมน้ำมันหอมระเหยด้วยการประยุกต์ใช้ด้วย Application โดยแบ่งการศึกษาเป็น 3 ตอนดังนี้ ศึกษาแหล่งที่อยู่อาศัยในแต่ละพื้นที่ ที่ส่งผลต่อความเครียด ได้แก่ พื้นที่ชุมชน พื้นที่ป่า และพื้นที่กึ่งป่ากึ่งชุมชน พบว่า พื้นที่ชุมชนความถี่เสียงเฉลี่ย 303.8 ± 88.37 Hz. อุณหภูมิ 21.1± 2.38° C ความชื้นสัมพัทธ์ 83.92± 1.88 และปริมาณแก๊ส CO2 437.91± 44.78 ppm และมีแนวโน้มเกิดสภาวะเครียดและทิ้งรังสูงกว่าพื้นที่อื่นถึง 57.89 % นอกจากนี้น้ำมันหอมระเหยจากดอกจำปี (Michelia × alba) มีแนวโน้มลดสภาวะเครียดได้ถึง 66.682 ± 0.71 % ซึ่งมีสารสำคัญคือ กลุ่มสารไลนาลูออลในดอกถึง 72.8 % รวมทั้งการพัฒนาระบบติดตามประเมินอาการผึ้ง ด้วย การประยุกต์ใช้ Application เพื่อช่วยแจ้งเตือนให้เกษตรกรเลี้ยงผึ้งทราบถึงความผิดปกติที่เปลี่ยนแปลงและแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้นจากการประเมินของระบบติดตามอาการผึ้งโพรง ทั้งยังสามารถลดอัตราการทิ้งรังและการสูญเสียมูลค่าทางเศรษฐกิจได้ถึง 1.5 เท่า และช่วยติดตามพฤติกรรมการทิ้งรัง รวมถึงช่วยลดระยะเวลาและการรบกวนผึ้ง อีกทั้งยังเป็นการอนุรักษ์และการประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมการเลี้ยงผึ้งในท้องถิ่นไทยอย่างยั่งยืน