การศึกษาผลของวัสดุครอบต่อการกระตุ้นการสร้างท่อเข้ารังของชันโรงดิน (Tetragonilla collina) เพื่อการใช้ประโยชน์และการอนุรักษ์
- ชื่อนักเรียนผู้จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
วิษณุชัย หัตถกอง, ธนกร สาคุณ
- อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงานวิทยาศาสตร์
สุธิพงษ์ ใจแก้ว, เกียรติศักดิ์ อินราษฎร
- โรงเรียนที่กำกับดูแลโครงงานวิทยาศาสตร์
- ปีที่จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
บทคัดย่อโครงงานวิทยาศาสตร์
ชันโรงดิน (Tetragonilla collina) เป็นผึ้งจิ๋วที่มีเอกลักษณ์ในการดำรงชีวิตคือการสร้างปากทางเข้ารังเป็นท่อกลมยาวจากยางไม้หรือยางชันที่มีสมบัติเป็นพรอพอลิส และถูกนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย แต่เนื่องจากชันโรงชนิดนี้ทำรังและอาศัยอยู่ในโพรงใต้ดิน จึงทำให้การใช้ประโยชน์อยู่ในรูปแบบการทำลายรังและอาจทำให้สูญพันธุ์ได้ การศึกษาในครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของวัสดุที่นำมาใช้ครอบปากทางเข้ารังของชันโรงต่อการกระตุ้นการสร้างท่อเข้ารังของชันโรง ศึกษาและเปรียบเทียบสมบัติของยางชัน และผลตอบแทนเชิงพาณิชย์ โดยแบ่งการศึกษาเป็น 3 ตอน ดังนี้ ใช้กระถางพลาสติกโปร่งแสง กระถางพลาสติกทึบแสง และกระถางดินเผา เป็นวัสดุครอบ พบว่า กระถางดินเผามีความเหมาะสมที่สุด ไม่ทำให้ชันโรงตาย โดยต้องเจาะรูเพื่อเป็นทางเข้ารูขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 3 เซนติเมตร ความสูง ของกระถาง 20 เซนติเมตร สมบัติของยางชันที่ได้มีสี กลิ่น ความเปราะ ค่า pH และร้อยละผลผลิตเมื่อละลายด้วย เมทานอลไม่แตกต่างจากท่อเข้ารังธรรมชาติ แต่จะมีสีและกลิ่นที่แตกต่างไปจากยางชันจากรังชันโรงพันธุ์ขนเงิน เมื่อทดสอบประสิทธิภาพการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราเขียว (Penicillium sp.) พบว่า ยางชันที่ได้จากการกระตุ้นด้วยวัสดุครอบมีประสิทธิภาพสูงที่สุด คือ 66.67±0.12% การใช้กระถางดินเผาเป็นวัสดุครอบปากทางเข้ารังชันโรงดิน ระยะเวลา 21 วัน จะช่วยกระตุ้นการสร้างท่อทางเข้ารังที่มีน้ำหนักมากกว่าท่อทางเข้าที่ชันโรงดินสร้างเองตามธรรมชาติ โดยมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 3.93 เท่า ซึ่งจะส่งผลต่อการสร้างรายได้ให้กับชุมชน และยังเป็นแนวทางการส่งเสริมการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากชันโรงดินอย่างยั่งยืน