Vegan dental floss ผลิตภัณฑ์ไหมขัดฟันจากเส้นใยพืชท้องถิ่นที่ผลิตด้วยกระบวนการที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
- ชื่อนักเรียนผู้จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
จารุกิตติ์ กอบแก้ว, ยศกร จ่ากุญชร, รติพร บุญล้วนวรุณพร
- อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงานวิทยาศาสตร์
เกียรติศักดิ์ อินราษฎร, สุธิพงษ์ ใจแก้ว
- โรงเรียนที่กำกับดูแลโครงงานวิทยาศาสตร์
- ปีที่จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
บทคัดย่อโครงงานวิทยาศาสตร์
บทคัดย่อ
ไหมขัดฟัน (dental floss) เป็นวัสดุสำคัญที่ใช้ในการดูแลสุขภาพช่องปากและฟัน เนื่องด้วยเป็นวัสดุที่ใช้เพียงครั้งเดียวแล้วทิ้ง จึงทำให้ไหมขัดฟันจากใยสังเคราะห์กลายเป็นขยะพลาสติกที่เป็นมลพิษกับสิ่งแวดล้อม ไหมขัดฟันจากธรรมชาติจึงกลับมาได้รับความนิยมในปัจจุบัน โดยเฉพาะไหมขัดฟันจากรังไหม แต่อย่างไรก็ตามไหมขัดฟันจากรังไหมยังมีข้อจำกัดในการใช้งานในกลุ่มของวีแกนหรือผู้ไม่ใช้ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ จึงมีความพยายามค้นหาเส้นใยจากพืชชนิดใหม่เพื่อนำมาใช้เป็นวัสดุในการผลิตไหมขัดฟัน โครงงานนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสมบัติของเส้นด้ายที่ดึงได้จากเส้นใยพืชในท้องถิ่นนำไปใช้เป็นวัสดุในการทำไหมขัดฟันที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม โดยเปรียบเทียบสมบัติของเส้นด้ายที่เตรียมจากเส้นใยต้นกล้วย ใบป่านศรนารายณ์และก้านใบบัวหลวง โดยการดึง รีดและกรอด้วยวิธีการที่ปราศจากการใช้สารเคมี พบว่าเส้นด้ายที่ได้จากใยต้นกล้วยมีความเหมาะสมต่อการนำไปใช้เป็นวัสดุขึ้นรูปไหมขัดฟันมากกว่าเส้นใยใบป่านศรนารายณ์และเส้นใยก้านใบบัวหลวง ตามลำดับ ทั้งนี้เส้นด้ายจากต้นกล้วยสามารถทนต่อแรงดึงได้สูงสุดถึง 7.6 N และมีเปอร์เซ็นต์การยืดตัวสูงสุดถึง 2.6% เมื่อนำเส้นด้ายจากต้นกล้วยนี้ไปกรอ ปั่นและเคลือบด้วยไขกระบกผสมน้ำมันมะพร้าว จากนั้นรีดไขส่วนเกินออกและฆ่าเชื้อด้วยรังสียูวี นำไหมขัดฟันที่ได้เปรียบเทียบสมบัติกับไหมขัดฟันจากใยสังเคราะห์ ไหมขัดฟันจากใยไผ่ ไหมขัดฟันจากรังไหมและค่ามาตรฐาน พบว่าไหมขัดฟันจากต้นกล้วยมีค่าการทนต่อแรงดึงและเปอร์เซ็นต์การยืดตัวตามเกณฑ์มาตรฐานไม่แตกต่างจากไหมขัดฟันจากใยไผ่ รวมทั้งไม่ได้เป็นผลิตภัณฑ์จากสัตว์ช่วยลดข้อจำกัดในการใช้งานในกลุ่มวีแกน (ทดแทนไหมขัดฟันจากรังไหม) และไม่มีส่วนประกอบของพลาสติกจึงสามารถย่อยสลายได้ เมื่อนำไหมขัดฟันจากเส้นใยต้นกล้วยไปประเมินคุณภาพการใช้งานโดยทันตแพทย์และเจ้าหน้าที่ทันตกรรม โดยใช้แบบสอบถามแบบ hedonic 5 point scale พบว่า ผู้ใช้งานมีความพึงพอใจในระดับมาก นวัตกรรมนี้จะเป็นแนวทางในการนำขยะทางการเกษตรมาใช้ให้เกิดประโยชน์ สร้างผลิตภัณฑ์ที่เป็นเอกลักษณ์ให้กับชุมชน ซึ่งสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) รวมทั้งเป็นส่วนร่วมของสังคมปลอดขยะพลาสติกต่อไป
คำสำคัญ: เส้นใยกล้วย ไหมขัดฟันใยกล้วย เส้นใยบัว