๓.๒ คำอธิบาย/แนวคิด
เป็นงานวิจัยที่ให้ความสำคัญกับการให้ชุมชนพึ่งตนเองโดยได้นิยามชุมชนพึ่งตนเองว่า เป็นชุมชนที่มีครอบครัวและสังคมมีผลผลิตที่สามารถเลี้ยงครอบครัวตนเองและสังคมได้อย่างพอเพียง ที่จะทำให้สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีคุณภาพ จากความหมายดังกล่าวชุมชนพึ่งตนเองจึงมุ่งหมายที่จะให้คนและครอบครัวในชุมชนนั้นมีความสามารถในการผลิต เพื่อใช้บริโภคภายในครอบครัวอย่างพอเพียง และในขณะเดียวกัน หากมีความสามารถในการผลิตจนเหลือหรือมีทรัพยากรเพียงพอก็สามารถผลิตเพื่อการขายได้ด้วย
โครงการต่าง ๆ ที่รัฐดำเนินการในปัจจุบัน อาทิ โครงการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง โครงการหนึ่งผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบล เป็นต้น อาศัยหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการสร้างจิตสำนึกความเป็นชุมชนและท้องถิ่น โดยชุมชนเป็นผู้กำหนดอนาคตและจัดการหมู่บ้านของตนเองให้ชุมชนเห็นคุณค่า ใช้ภูมิปัญญาของตนเอง มีการเกื้อกูลผู้ด้อยโอกาสในหมู่บ้านและชุมชน เน้นการกระจายอำนาจให้ท้องถิ่น เพื่อการพัฒนาประชาธิปไตยพื้นฐาน และเน้นสร้างแหล่งเงินทุนหมุนเวียนในหมู่บ้านและชุมชนเมือง ดังนั้น โครงการต่าง ๆ เหล่านี้จึงจัดได้ว่าเป็นโครงการที่สนับสนุนการเป็น "ชุมชนพึ่งตนเอง" ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงได้เป็นอย่างดี
อย่างไรก็ตาม โครงการต่าง ๆ เหล่านี้ได้ดำเนินการมาแล้วระยะเวลาหนึ่ง ยังไม่ได้มีการประเมินผลการดำเนินงานโครงการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการประเมินผลการตอบแทนด้านเศรษฐกิจและผลิตภาพการผลิต (Productivity) ดังนั้น จึงเป็นสาเหตุให้มีการดำเนินการวิจัยเรื่อง "การประเมินผลการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนในเขตลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา" ขึ้นมา