แม่ครัวหัวป่าก์
แม่ครัวหัวป่าก์เป็นชื่อตำราอาหารเล่มแรกของคนไทย ผู้แต่งตำรา เล่มนี้คือ ท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ ซึ่งเป็นภริยาของเจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร ขุนนาค) ตำรานี้เป็นตำราที่มีชื่อเสียงมาก เมื่อพูดถึงแม่ครัวผู้มีฝีมือ จึงมักจะเรียกว่า แม่ครัวหัวป่าก์ไปด้วย
มีผู้สันนิษฐานว่า คำว่า ป่าก์ ในชื่อหนังสือ แม่ครัวหัวป่าก์ น่าจะ มาจากคำว่า ปาก ในภาษาบาลีและสันสกฤตที่แปลว่า การหุงต้ม คำว่า หัวป่าก์ นอกจากจะปรากฏอยู่ในคำว่า แม่ครัวหัวป่าก์ แล้ว ยังมีคำว่า หัวป่าก์พ่อครัว ซึ่งปรากฏในหมายรับสั่งสมัยพระบาทสมเด็จ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่า "อนึ่งให้หัวป่าก์พ่อครัวรับเครื่องน้ำชาต่อวิสูตร หมากพลู ต้มน้ำถวายพระสงฆ์ กลางวันกลางคืน ให้พอสวดพอฉันทั้ง ๔ ทิศ"
(รศ. ดร.นววรรณ พันธุเมธา)