องุ่นเปรี้ยว

คำว่า องุ่น มาจากภาษาเปอร์เซียว่า angur เป็นคำเรียกพืชไม้เถาชนิด เลื้อยเกาะพัน ออกผลเป็นพวง ผลกลมบ้างรีบ้าง มีทั้งสีดำ เขียว แดง และ สีน้ำตาลอมแดง ผลองุ่นสดกินเป็นผลไม้ มีสารอาหารที่เป็นประโยชน์คือ แคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินเอ ผลองุ่นสดอาจนำไปหมักเป็นเหล้าองุ่น หรือนำไปตากเป็นผลไม้แห้ง เรียกว่า ลูกเกด

ผลองุ่นสดมีทั้งรสหวานและรสเปรี้ยว สำนวน องุ่นเปรี้ยว มาจาก สำนวนภาษาอังกฤษว่า sour grapes ซึ่งมีที่มาจากนิทานอีสปเรื่องสุนัขจิ้งจอก กับองุ่น นิทานเล่าว่าสุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งเห็นพวงองุ่นห้อยระย้าอยู่บนต้นไม้สูง ก็อยากจะกิน จึงพยายามกระโดดงับ แต่กระโดดเท่าไร ๆ ก็ไม่ถึง มันจึงต้อง เดินจากไปด้วยความผิดหวัง แต่ก็ปลอบใจตนเองโดยรำพึงว่าองุ่นพวงนั้นเปรี้ยว แน่นอน

สำนวน องุ่นเปรี้ยว จึงใช้หมายถึง สิ่งใดหรือผู้ใดที่ตนต้องการแต่ ไม่สามารถครอบครองได้ จึงตำหนิว่าสิ่งนั้นไม่ดี เช่น เขาว่าบ้านหลังนี้ใหญ่โต เกินไปจึงไม่ซื้อ ที่แท้ก็เป็นองุ่นเปรี้ยวสำหรับเขา อย่างไรก็ตามในภาษาไทย อาจใช้ในความหมายเปลี่ยนไปบ้าง คือใช้หมายถึง ผู้ที่ไม่สามารถได้สิ่งที่ต้องการ แล้วตำหนิว่าสิ่งนั้นไม่ดี เช่น เขาเที่ยวบอกใครต่อใครว่าเธอไม่ใช่คนดี ที่แท้ เขาก็เป็นพวกองุ่นเปรี้ยว ถูกผู้หญิงปฏิเสธมา

(ศ. ดร.กุสุมา รักษมณี)