หัวปักหัวปำ

หัวปักหัวปำ เป็นสำนวน ประกอบด้วยคำว่า หัวปัก กับ หัวปำ หัวปัก หมายความว่า ศีรษะคว่ำลงไม่เงยหน้าขึ้น เป็นอาการของคนที่หมดแรง หมดหวัง และทุกข์ทน ส่วนคำว่า หัวปำ เป็นคำเสริมสร้อย ทำให้เกิดเป็น คำสี่จังหวะ ซึ่งเป็นลักษณะของคำพวกหนึ่งที่นิยมใช้กันมากในภาษาไทย หัวปักหัวปำ เป็นอาการของคนที่หัวถลำไปข้างหน้า ไม่อาจตั้งขึ้นตรงได้ เพราะเมาเหล้า เมาเรือ เมารถ เป็นต้น เช่น เขาไม่เคยกินเหล้า ถูกเพื่อนยุให้ กินจึงเมาหัวปักหัวปำ

อีกอย่างหนึ่ง อาการหัวปักหัวปำ ใช้ในความเปรียบ หมายถึง อาการ ของคนที่ตกอยู่ใต้อิทธิพลของผู้อื่นจนไม่มีอิสรภาพ จะโดยถูกบังคับหรือ สมัครใจเองก็ได้ เช่น เขาถูกบังคับให้ทำงาน หัวปักหัวปำไม่มีเวลาพักเลย หรือ ผู้ชายบางคนหลงผู้หญิงหัวปักหัวปำจนไม่มีความเป็นตัวของตัวเอง

(ศ. ดร. กาญจนา นาคสกุล)