ผญาคำสอน : ให้รู้จักปฏิบัติตนในทางสายกลาง
เคร่งหลายมันขาด ยานหลายมันข้อง [เค่งหลายมันขาด ญานหลายมันข่อง]
ผญาที่ว่า เคร่งหลายมันขาด [เค่งหลายมันขาด] แปลว่า ถ้าดึงเชือกตึงเกินไป เชือกมักขาด
เคร่ง [เค่ง] แปลว่า ตึง
หลาย แปลว่า มาก
ผญาที่ว่า ยานหลายมันข้อง [ญานหลายมันข่อง] แปลว่า ถ้าปล่อยเชือกให้หย่อนยานจนเกินไป เชือกก็จะพันกันหรือไปพันเอาเศษไม้หรือหนามหรือสิ่งอื่น ๆ ทำให้เสียเวลาแก้เชือกหรือแกะสิ่งที่ติดกับเชือกออก
ดังนั้นคำผญาที่ว่า เคร่งหลายมันขาด ยานหลายมันข้อง [เคร่งหลาย มันขาด ยานหลายมันข้อง] จึงมีความหมายว่า ถ้าทำอะไรเคร่งครัดเกินไปหรือ หย่อนยานเกินไปโดยไม่คำนึงถึงความพอดีพอเหมาะ อาจจะเกิดผลเสีย ไม่ได้ ตามที่มุ่งหวัง ดังนั้น คนเฒ่าคนแก่ ปู่ย่าตายาย จึงมักจะสอนลูกสอนหลาน อยู่เสมอว่า จะคิดทำการทำงานอะไร ควรไตร่ตรองให้รอบคอบ ให้ยึดหลักทาง สายกลางตามคำสอนเรื่องมัชฌิมาปฏิปทาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเข้าไว้ ก็จะประสบผลสำเร็จ
(นายเกษียร มะปะโม)