ผญาคำสอน : ให้รู้จักขยันหมั่นเพียรอดทน
ผญาที่ว่า เรือไหลแล้ว ขอนสิยังค้างท่า (เฮือไหลแล่ว ขอนสิยังค่างท่า) หมายความว่า ถึงแม้เรือจะไหลไปตามน้ำแล้ว แต่ก็ยังมีขอนไม้ค้างอยู่ที่ท่าน้ำ ไม่ได้ไหลไปตามกระแสน้ำ
ผญาที่ว่า ไฟไหม้ป่าไม้ ดอนน้อยหากสิยัง (ไฟไหม้ป่าไม้ ดอนน่อย หากสิยัง) หมายความว่า ป่าไม้ในภาคอีสานตามลักษณะทางภูมิศาสตร์โดย ทั่วไป จะมีต้นไม้นานาพรรณ ทั้งต้นไม้ใหญ่และเล็กขึ้นปะปนกัน เมื่อเกิด ไฟไหม้ขึ้นเมื่อใด เปลวไฟจะลุกลามไปตามต้นไม้ แต่จะมีบางแห่งที่ไฟไหม้ไป ไม่ถึงหรือไหม้ไม่หมด
ดอน โดยทั่วไปหมายถึง เนินสูง แต่ ดอนน้อย (ดอนน่อย) ในที่นี้ หมายถึง บริเวณที่มีต้นไม้ที่ไฟไหม้ไม่ถึงหรือไหม้ไม่หมด ผญาที่ว่า ให้ค่อยอดเพียรล้ำ ยังสิได้ค่าคำ ดอกนา (ไห้ค่อยอดเพียนล่ำ ยังสิได้ค่าคำ ดอกนา) หมายความว่า ให้ค่อย ๆ อดทนขยันหมั่นเพียรต่อไป ไม่ลดละก็จะมีทรัพย์สินเงินทองได้ในที่สุด
คำ หมายถึง ทองคำ หรือทรัพย์สินเงินทองของมีค่า
ดังนั้น คำผญาที่ว่า
เป็นคำสอนที่สอนไม่ให้หมดสิ้นความพยายาม แม้โอกาสที่ดีจะผ่านพ้นไปแล้ว ยังมีสิ่งอื่นรออยู่อย่าสิ้นความหวังให้รู้จักอดทนขยันหมั่นเพียรก็จะหาทรัพย์สิน เงินทองได้
(นายนิรันดร์ บุญจิต)