ผญาคำสอน : ให้ขยันหมั่นเพียรไม่เกียจคร้าน
ผญาที่ว่า เงินคำแก้ว บ่แม่นของใผ [เงินคำแก้ว บ่อแม่นของไผ] แปลว่า แก้วแหวนเงินทองไม่มีใครคนใดคนหนึ่งเป็นเจ้าของตลอดไป
เงิน หมายถึง ทรัพย์สมบัติ
คำ แปลว่า ทองคำ
แก้ว หมายถึง อัญมณีทั้งหลาย
ในสำนวนอีสานมักจะพูดเป็นคำรวมกันว่า เงินคำแก้ว ผญาที่ว่า ผู้ใดมีใจเพียร หากสิหลวงหลอนผ้อ [ผู้ใดมีใจเพียร หากสิ หลงหลอนผ้อ] แปลว่า ถ้าใครตั้งใจขยันหมั่นเพียร ก็มีโอกาสได้เป็นเจ้าของ แก้วแหวนเงินทองเหล่านี้
เพียร แปลว่า ขยันหมั่นเพียร
หลงหลอน แปลว่า อาจจะ
ผ้อ แปลว่า พบ
หลงหลอนผ้อ แปลว่า อาจจะมีโอกาสได้พบได้เจอได้เป็นเจ้าของ ดังนั้น คำผญาที่ว่า เงินคำแก้ว บ่แม่นของใผ ผู้ใดมีใจเพียร หากสิ หลวงหลอนผ้อ [เงินคำแก้ว บ่อแม่นของไผ ผู้ใดมีใจเพียร หากสิหลงหลอนผ้อ] หมายความว่า ทรัพย์สินเงินทองแก้วแหวนที่มีอยู่ในโลกนี้ มิใช่สมบัติของใคร คนใดคนหนึ่ง ขึ้นอยู่กับว่าใครขยันทำมาหากิน ไม่ขี้เกียจ ก็หามาเป็นเจ้าของได้ ครั้นหามาได้แล้ว ให้รู้จักกินรู้จักใช้ ไม่สุรุ่ยสุร่ายฟุ่มเฟือยรู้จักเก็บก็จะเป็นคน มีเงินมีทอง แต่ถ้าหามาได้แล้ว ได้มาเท่าไรกินหมดใช้หมด ก็จะทุกข์ยากลำบาก เมื่อเป็นเช่นนี้ ผู้เฒ่าผู้แก่ชาวอีสานจึงมักสอนลูกหลานให้ตั้งหน้าตั้งตาทำมา
หากินไปอยู่ที่ไหนก็ให้ทำงานอย่าขี้เกียจ อย่าเลือกงาน เมื่อได้เงินมาแล้ว ให้รู้จัก ประหยัด ต่อไปภายหน้าก็จะมีความสุขความสบายไม่เดือดร้อน
(นายเกษียร มะปะโม)