ผญาคำสอน : สอนเด็กไม่ให้เป็นคนโอ้อวด

แนวเด็กน้อยมีความรู้สองสามความมันก็อ่ง
ผู้ใหญ่รู้ตั้งล้าน ก็อำไว้บ่ห่อนไข
[แนวเด็กน่อยมีควมฮู่สองสามควมมันกะอ่ง
ผู้ใหญ่ฮู่ตั้งล่าน กะอำไว่บ่อห่อนไข]

แนวเด็กน้อยมีความรู้สองสามความมันก็อ่ง [แนวเด็กน่อยมีควมฮู่สองสามควมมันกะอ่ง] แปลว่า เด็ก ๆ หรือผู้ที่เรียนรู้อะไรนิด ๆ หน่อย ๆ แล้วมักโอ้อวดว่ารู้มาก ชอบโต้เถียงทั้ง ๆ ที่ตนเองรู้นิด ๆ หน่อย ๆ

แนว แปลว่า ชนิด, แบบ, อย่าง, พันธุ์, วิสัย, นิสัย, ลักษณะ

อ่ง แปลว่า โอ้อวด, อวดดี, อวดเก่ง, ทะนงตน

ผู้ใหญ่รู้ตั้งล้าน ก็อำไว้บ่ห่อนไข [ผู้ใหญ่ฮู่ตั้งล่าน กะอำไว่บ่อห่อนไข] หมายความว่า ผู้ใหญ่ผู้มีความรอบรู้และมีประสบการณ์มาก แต่ไม่เปิดเผยหรือพูดแสดงตนง่าย ๆ

ล้าน [ล่าน] แปลว่า มากมาย

อำ หมายความว่า ปิดบัง, ปกปิด, ไม่เปิดเผย, ไม่พูด, เก็บไว้ในใจ

ห่อน แปลว่า ไม่

ไข แปลว่า เปิด, พูด, กล่าว, บอก

แนวเด็กน้อยมีความรู้สองสามความมันก็อ่ง
ผู้ใหญ่รู้ตั้งล้าน ก็อำไว้บ่ห่อนไข
[แนวเด็กน่อยมีควมฮู่สองสามควมมันกะอ่ง
ผู้ใหญ่ฮู่ตั้งล่าน กะอำไว่บ่อห่อนไข]

ผญาบทนี้มีความหมายว่าวิสัยของเด็ก ๆ ผู้มีความรู้น้อยด้อยประสบการณ์ พอได้เรียนรู้แม้เพียงเล็กน้อย ก็มักแสดงตนโอ้อวดว่าตนรู้มากกว่าผู้อื่น ซึ่งต่าง จากผู้ใหญ่ นักปราชญ์ หรือผู้รู้ทั่วๆ ไป ท่านจะไม่แสดงตนว่ารู้มากจนเกินงาม แต่จะคอยแนะนำให้คำปรึกษาในสิ่งที่ถูกต้อง

(นายเกษียร มะปะโม)