เงื่อนไขคุณธรรม (หน้าที่)
"...ทั้งนี้เพราะการกระทำใดๆ เพื่อเพิ่มพูนในด้านปริมาณแล้ว ย่อมต้องคำนึ่งถึงคุณภาพไว้อยู่เสมอ ข้าพเจ้าได้เคยพูดถึงความสำคัญ ของเรื่องประเพณี เรื่องภาษา เรื่องความเป็นคน วันนี้ ใคร่ที่จะพูดถึง เรื่องหน้าที่ เพราะหน้าที่เป็นเรื่องสำคัญมากในการปฏิบัติการงาน คำว่าหน้าที่หมายถึง กิจที่ต้องทำ ในระบอบประชาธิปไตย ประชาชน ทุกคนมีสิทธิและเสรีภาพสมบูรณ์ และเมื่อมีสิทธิแล้วย่อมมีหน้าที่ รัฐธรรมนูญการปกครองของประเทศต่างๆ จึงได้บัญญัติถึงสิทธิและ หน้าที่ของประชาชน พลเมืองไว้ให้เป็นหลักปฏิบัติ สิทธิและหน้าที่ เป็นสิ่งควบคู่กันไป..."
(พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย : ๓ สิงหาคม ๒๕๐๔)
"...บัดนี้ ทุกคนพร้อมที่จะเข้ารับหน้าที่ ตามความรู้ความสามารถ แล้ว ขอให้เริ่มงานของท่านด้วยความมั่นใจและด้วยความหวัง ในชั้นต้นนี้ งานในหน้าที่คงจะมีความสำคัญและความรับผิดชอบยังไม่มากนัก แต่ต่อๆ ไปก็จะต้องมีมากขึ้นเป็นอันดับ และจะต้องได้ทำงานเป็น บุคคลชั้นนำของประเทศในที่สุด สิ่งสำคัญสุด ที่ท่านจะต้องมีอยู่เสมอไป ในการทำงาน คือ ความกระตือรือร้น ความบริสุทธิ์ใจ และอุดมคติ ซึ่งมีอยู่พร้อมมูลในตัวท่านแล้วในขณะนี้.."
(พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย : ๑๓ กรกฎาคม ๒๕๑๐)
...ในชีวิตการงานนั้น ทุกคนมีภาระอันหนักที่จะต้องกระทำ มากมาย ประการแรกคือหน้าที่ในงานอาชีพ ซึ่งควรจะต้องปฏิบัติให้ สำเร็จจุล่วงไปด้วยดีทุกๆ อย่าง ประการต่อไป ได้แก่หน้าที่ที่จะต้องทำ ประโยชน์ให้แก่สังคมในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของสังคม และเป็นผู้ที่ ได้รับความเกื้อกูลจากสังคมโดยทางตรงและทางอ้อมอยู่ตลอดเวลา นอกจากนั้นยังมีหน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติรับใช้ชาติบ้านเมืองในฐานะที่เป็น พลเมืองไทยอีกประการหนึ่งด้วย..."
(พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัยศิลปากร : ๑๔ ตุลาคม ๒๕๑๒)
"...ทำหน้าที่ในทางที่ดีก็คือ ทำในทางที่จะให้ชาติบ้านเมือง มีความมั่นคง มีความเจริญ และมีความผาสุกสงบอันยั่งยืน ซึ่งจะต้อง ทำด้วยสัจจะคือความจริงใจ..."
(พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฆ : ๒๕ มิถุนายน๒๕๑๙)
"...ข้าพเจ้าได้ทำอะไรที่ถูกใจท่าน คือรักษาความเป็นอยู่ของ ประเทศชาติให้อยู่ดี ให้ปลอดภัย ไม่ใช่หน้าที่ของข้าพเจ้าคนเดียว เป็น หน้าที่ของทุกคน ใครอยากได้ความปึกแผ่น ใครอยากได้ความปลอดภัย ต้องทำให้เกิดความปึกแผ่น ให้เกิดความปลอดภัย..."
(พระราชดำรัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา : ๔ ธันวาคม ๒๕๑๙)