การทำนายการดื้อยาของเชื้อไวรัสเอชไอวี-1 Prediction of HIV-1 drug resistance

ชื่อผู้จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
  • อนันตพร ศรีสวัสดิ์

  • แพรวภัทรา หาญบำรุงกิจ

  • อุกฤษ ไกรโกศล

อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงานวิทยาศาสตร์
  • บุญเสริม กิจศิริกุล

สถาบันการศึกษาที่กำกับดูแลโครงงานวิทยาศาสตร์

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ระดับการศึกษา

โครงงานวิทยาศาสตร์ในระดับการศึกษาปริญญาโทขึ้นไป

หมวดวิชา

โครงงานวิทยาศาสตร์ในสาขาวิชาชีววิทยา

วันที่จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์

01 มกราคม 2541

บทคัดย่อโครงงานวิทยาศาสตร์

เชื้อเอชไอวี 1ของโรคเอดส์นั้นเป็นเชื้อไวรัสที่กลายพันธุ์ง่ายและดื้อยาง่าย แม้ว่าในปัจจุบันจะมียายับยั้งอาการของโรคเอดส์ออกมาแล้วหลายตัว แต่ปัญหาที่ยังเกิดขึ้นอยู่คือแพทย์ไม่สามารถรู้ได้ว่าผู้ป่วยแต่ละคนเหมาะสมกับยาตัวไหน เพราะเชื้อไวรัสในตัวผู้ป่วยแต่ละรายจะมีลักษณะสายยีนส์ที่แตกต่างกัน ส่งผลให้ดื้อยาแตกต่างกัน ผู้ป่วยจึงต้องทำการทดสอบการดื้อยาเป็นรายคนไปการทดสอบการดื้อยานั้น อาจทำได้โดยทำการเจาะเลือดเอาไปทดลองในห้องทดลองโดยตรง หรือที่เรียกว่าฟีโนไทป์ เพื่อนำเชื้อไวรัสไปทดสอบกับยาแต่ละตัวโดยตรง แต่วิธีทดลองแบบนี้เสียเวลานาน เสียค่าใช้จ่ายสูง และยังไม่สามารถทำในประเทศไทยได้ดังนั้นจึงมีอีกวิธีหนึ่ง คือใช้การสังเกตลักษณะทางพันธุกรรมของเชื้อไวรัส และอาศัยความรู้เกี่ยวกับการกลายพันธ์ มาทำนายการดื้อยา หรือที่เรียกว่าจีโนไทป์โดยวิธีจีโนไทป์นี้ สามารถพัฒนาให้มีความถูกต้องแม่นยำมากยิ่งขึ้น โดยใช้เทคนิคทางด้านปัญญาประดิษฐ์เข้ามาช่วยวิเคราะห์ โดยทำ Machine learning เพื่อให้เครื่องเรียนรู้จากข้อมูลที่ได้จากการทดสอบแบบฟีโนไทป์ เพื่อเพิ่มผลการทดสอบให้มีความน่าเชื่อถือมากขึ้น ส่งผลให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น รวมทั้งสามารถประหยัดเวลา และเงินของผู้ป่วยได้อีกด้วยโปรแกรมการทำนายการดื้อยาที่ทำในโครงการนี้ เป็นโปรแกรมเพื่อมุ่งหมายจะพัฒนาวิธีทดสอบจีโนไปท์ โดยจะใช้เทคนิคทางด้านปัญญาประดิษฐ์หลายๆแบบที่แตกต่างกันเข้าไปวิเคราะห์หาผลลัพธ์ เพราะเทคนิคแต่ละแบบก็มีข้อดีข้อเสียในตัวเอง และนำผลที่ได้มารวมกัน เพื่อให้ผลการทดสอบถูกต้องแม่นยำมากยิ่งขึ้นไปอีก HIV 1 is one of the easily mutate and resist drugs of HIV viruses. Even though there are many drugs against this virus but the doctor does not know which one should be given to patient for its best effectiveness. Every patient has different virus amino sequence affect to the different drug resistance. There are two types of drug resistance test, Genotypic and Phenotypic, Genotypic drug resistance test is costly and usually takes about 2 months to get the lab results from foreign country. Phenotypic test, sometime calls "Genotypic prediction", is fast and cheap but it is not accurate as the real genotypic testing (100%) because it is the prediction from large records of phenotypic results computed by Machine Learning and Data Mining method. And because phenotypic test can be done in Thailand, many projects include this one are trying to develop phenotypic testing to its best.