สำนวนเกี่ยวกับเปรว

คำว่า เปรว เขียนเป็น เปลว ก็มี ชาวใต้หมายถึงป่าช้า อย่างที่ชาว ภาคกลางเรียก คำว่า ช้า เป็นคำซ้อนกับคำว่า ชั่ว เป็น ชั่วช้า ป่าช้า จึงเป็น สถานที่ไม่ดีไม่เป็นมงคล ชาวล้านนาและชาวอีสานเรียก ป่าช้า ว่า ป่าเฮ่ว คือ ป่าเรว หรือ ป่าเลว ส่วนชาวใต้พูดอย่างรวบรัด ออกเสียงควบกล้ำเป็น เปรว หรือ เปลว

วรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ เรื่อง นายดัน พูดถึงคำว่า เปรว ไว้ว่า

เจ้าจงกลับไปก่อนหราจึงค่อยมาหา
ให้เขากลับมาแต่เปรว

สำนวนเกี่ยวกับเปรวหรือป่าช้ามีหลายสำนวน ดังตัวอย่างต่อไปนี้

สูงเหมือนเจ้าเปรว เจ้าเปรวหรือหัวหน้าดูแลภูตผี ชาวใต้เชื่อกันว่า หัวหน้าเปรวมีนามว่า ตากาหลายายกาหลี เมื่อเคลื่อนศพไปถึงป่าช้า ชาวบ้าน จะขออนุญาตบอกกล่าวแก่เจ้าเปรวก่อนเสมอ เชื่อกันว่ารูปร่างเจ้าเปรวคงสูง อย่างเปรต ผู้ใดที่สูงชะลูดจึงถูกเปรียบว่า สูงเหมือนเจ้าเปรว

ไปไม่พ้นเหมือนผีห่วงเปรว ผีย่อมผูกพันกับที่อยู่ของตน เมื่อไปแห่งใด ก็ย่อมกลับมาที่เปรวเสมอ เปรียบเหมือนคนที่ผูกพันกับอบายมุข แม้พยายาม เลิกราก็ยังอดใจไม่ได้และหวนกลับมาหลงใหลอีก เช่น บาวไขกับสาวแดงรบกัน ทุกวัน เลิกกัน ๒ ครั้งแล้ว แต่หลบมาโอยกันเล่า ไปไม่พ้นเหมือนผีห่วงเปรว แปลว่านายไขกับนางแดงทะเลาะกันทุกวัน เลิกกัน ๒ ครั้งแล้ว แต่กลับอยู่กันอีก ไปไม่พ้นเหมือนผีห่วงเปรว คำว่า บาว แปลว่า หนุ่ม รบ แปลว่า ทะเลาะ หลบ แปลว่า กลับ โอย แปลว่า อยู่ เล่า แปลว่า อีก

ยืนงงเหมือนผีหลงเปรว ความจริงผีย่อมชำนาญในถิ่นของมัน แต่ผี บางตนอาจหลงลืม สับสน หรืองงงันได้เหมือนกันว่ามันอยู่ส่วนไหนของเปรว เหมือนคนบางคนเข้าไปในแหล่งอบายมุขที่คุ้นเคย ก็อาจหลงลืมไม่ยอมกลับบ้าน เช่น บาวนุ้ยเที่ยวเล่นปอเข้าบ่อนนั้นออกบ่อนนี้ พอตำรวจมาจับ ทำเป็นยืนงง เหมือนผีหลงเปรว แปลว่า นายนุ้ยเที่ยวเล่นโปเข้าบ่อนนั้นออกบ่อนนี้ พอ ตำรวจมาจับ ทำเป็นยืนงงเหมือนผีหลงเปรว คำว่า เล่นปอ แปลว่า เล่นโป

ทำเหมือนผีข่มเหงเปรว ตรงกับสำนวนภาคกลางว่า ตายประชดป่าช้า หมายถึง ทำหรือพูดแดกดันประชดอีกฝ่ายหนึ่ง แต่ตัวเองต้องเป็นฝ่ายเสียหายเอง เช่น สาวหีดฟัดแม่ชามจนแตกกระจายเพื่อให้ผัวกลัว ทำเหมือนผีข่มเหงเปรว แปลว่า นางหีดฟาดจานใบใหญ่จนแตกกระจายเพื่อให้ผัวกลัว ทำเหมือนผี ข่มเหงเปรว คำว่า ฟัด คือ ฟาด แม่ชาม แปลว่า จานใบใหญ่

ฉีกขากรวมเปรว คำว่า กรวม หมายถึง คร่อม ในที่นี้คือก้าวขาคร่อม ป่าช้า หมายถึง อาการของคนที่ชอบกันท่าผู้อื่นไม่ให้ทำอะไรได้สะดวก ทั้ง ๆ ที่ ตนเองก็ทำไม่ได้หรือไม่ได้ทำ เช่น สาวเอียดชอบฉีกขากรวมเปรว กันท่า คนอื่นแต่ตัวเองทำไหรไม่เป็น แปลว่า สาวเอียดชอบฉีกขากรวมเปรว กันท่า คนอื่นแต่ตัวเองทำอะไรไม่เป็น คำว่า ไหร แปลว่า อะไร

ปัจจุบัน คำว่า เปรว เลือนหายไปแล้ว ชาวใต้นำคำบาลีสันสกฤตมา ใช้แทน จึงมีคำว่า ฌาปนสถาน หรือ สุสาน ส่วนสำนวนเกี่ยวกับเปรว ดังกล่าวก็มีเพียงบันทึกไว้เท่านั้น

(รศ.ประพนธ์ เรืองณรงค์)